တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းလို႔ ရၿပီလား

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ျမင္ကြင္း

ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး အတြင္းရွိ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးကို လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္  အျဖစ္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းေပးရန္ ၿမိဳ႕ခံျပည္သူလူထုက ၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခဲ့ ေၾကာင္းႏွင့္ လြန္ခဲ့သည့္ ဩဂုတ္လ ကလည္း မဲဆႏၵရွင္ျပည္သူမ်ားကို ေစာ္ကားသည္ဟုဆိုကာ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးကို တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းႏိုင္ေရး အတြက္ မဲဆႏၵရွင္တို႔၏ လက္မွတ္ မ်ားကို လိုက္လံစုေဆာင္းေနေၾကာင္း၊  အပတ္စဥ္ထုတ္ ဂ်ာနယ္ စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ဖတ္ရေသာအခါ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းလို႔ ရၿပီလားဟူ၍ ေမးရန္ ရွိလာပါသည္။

တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းခြင့္ ရွိ မရွိကို ဆိုလိုျခင္း မဟုတ္ပါ။ တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းခြင့္ ရွိပါသည္။ ၂ဝဝ၈ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတြင္ ယင္းဥပေဒအရ ခန္႔အပ္ တာဝန္ေပးေသာ မည္သည့္ အဖြဲ႕အစည္းဝင္ ပုဂၢိဳလ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ကိုမဆို ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ပါ အတိုင္း  (impeachment) စြပ္စြဲျပစ္တင္ျခင္းျပဳသည့္ နည္းလမ္းျဖင့္ တာဝန္မွ ရပ္စဲႏိုင္ခြင့္ ရွိပါသည္။ ထိုသို႔ စြပ္စြဲျပစ္တင္ေသာ ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ ေပၚေပါက္ ခဲ့သည္ ကိုလည္း အမ်ား သိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။

ျပည္သူတို႔က ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ခဲ့ေသာ လႊတ္ေတာ္တစ္ရပ္၏ ကိုယ္စားလွယ္ (လႊတ္ေတာ္အမတ္) ကိုလည္း မဲဆႏၵရွင္ ျပည္သူတို႔က လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၏ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ရွိေၾကာင္း ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတြင္ ျပ႒ာန္းခဲ့ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုသို႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္၏ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းလို႔ ရပါၿပီလား။

လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒပုဒ္မ ၃၉၆ တြင္ ေအာက္ပါ အတိုင္း ျပ႒ာန္းထားသည္ ကို ေတြ႕ရပါသည္။

(က) လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးကို ေအာက္ပါအေၾကာင္းတစ္ရပ္ရပ္ေၾကာင့္  တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ရွိသည္။

(၁) ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေက်းဇူး သစၥာကို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း၊

(၂) ဤ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္ျခင္း၊

(၃) အက်င့္သိကၡာ ပ်က္ျပား ျခင္း၊

(၄) ဤဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ သက္ဆိုင္ရာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၏ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းျခင္း၊

(၅) ဥပေဒအရ ေပးအပ္ထားေသာ တာဝန္မ်ားကို ေက်ပြန္စြာ မေဆာင္ရြက္ျခင္း၊

ဤအပိုဒ္ခြဲ (က)ပါအခ်က္ မ်ားအနက္ နံပါတ္ (၄)မွ အပ က်န္အခ်က္မ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ အဖြဲ႕ အႀကီးအကဲမွစ၍ ဒုတိယဝန္ႀကီး(အဆင့္)ထိအား စြပ္စြဲျပစ္တင္ႏိုင္သည့္ အခ်က္မ်ားႏွင့္ ေယဘုယ် အားျဖင့္ တူညီပါသည္။ သို႔ေသာ္ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းႏိုင္သည့္  နည္းလမ္းမ်ားမွာမူ ႐ုပ္သိမ္းရန္  ပို၍ပင္ ခက္ခဲသည္ဟု ဆိုရပါမည္။

လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၏ တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းရန္ နည္းလမ္း(တစ္စိတ္တစ္ေဒသ)ကို ထို ပုဒ္မ အပိုဒ္ခြဲ(ခ)မွ (င)အထိ ေဖာ္ျပထားရာ အတိုခ်ဳပ္ ေျပာရလွ်င္ မူလမဲဆႏၵရွင္၏ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းက တိုင္တန္းခ်က္ကို ေရြးေကာက္ ပြဲ ေကာ္မရွင္သို႔ တင္ျပရျခင္း၊ ထိုေကာ္မရွင္ က ဥပေဒႏွင့္အညီ စံုစမ္းစစ္ေဆးရျခင္း၊ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္အား ခုခံေခ်ပခြင့္ေပးျခင္း ျပဳၿပီးေနာက္ စြပ္စြဲခ်က္မွန္ကန္သည့္အျပင္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ဆက္လက္ ထမ္းရြက္ရန္ မသင့္ေၾကာင္း သေဘာ ရရွိလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ဥပေဒႏွင့္ အညီ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ ရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။ ဥပေဒႏွင့္ အညီ ေဆာင္ရြက္ရမည္ ဆိုသည္မွာ အဘယ္ပါနည္း။

ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၃၉၇ တြင္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္သည္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္း ဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍လည္း ေကာင္း၊ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းျခင္းဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လည္းေကာင္း၊ လိုအပ္ေသာ ဥပေဒမ်ားကို ျပ႒ာန္းရမည္ဟူ၍ ျပ႒ာန္းထားရာ ထိုသို႔ လိုအပ္ေသာ ဥပေဒကို သီးျခား ျပ႒ာန္းရျခင္း မရွိေသးပါက မည္သည့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ကိုမွ သူ၏ မဲဆႏၵရွင္တို႔က တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းရန္ နည္းလမ္း မရွိ ဟု ဆိုရပါမည္။

၂ဝ၁၂ ခုႏွစ္၊ မတ္လတြင္ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္က ေကာက္ယူခဲ့သည့္  စစ္တမ္းအရ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲ တစ္ႏွစ္ကာလ အတြင္း ျပည္သူမ်ား၏ ယံုၾကည္မႈ အရွိဆံုးႏွင့္ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ အျမန္ဆန္ဆံုးသည္ ဥပေဒျပဳေရး မ႑ိဳင္ျဖစ္ခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။

စတုတၳအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝးမ်ား ၿပီးေျမာက္စဥ္က ေမးခြန္းေပါင္း ၁၉၆၄ ခု ေမးျမန္းခဲ့ၿပီးေသာ္ လည္း ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က ဥပေဒ ၃၂ ခုသာလွ်င္ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းႏိုင္ေသးသည္ဟု ဆိုေလရာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တို႔သည္ ဥပေဒျပဳရန္ အဓိက တာဝန္ထက္ မ႑ိဳင္အခ်င္းခ်င္း ထိန္းေက်ာင္းရန္ ကိစၥကို ပို၍ အားသန္ေလ သေလာ ဟု ေစာေၾကာဖြယ္ ျဖစ္ပါသည္။ စင္စစ္ တစ္စံုတစ္ရာသိလို၍ ေမးခြန္း ထုတ္ဖို႔ ဆိုသည္မွာ ဥပေဒတစ္ခု ျပဳလုပ္ျပ ႒ာန္းရန္ထက္ အဆမ်ားစြာ ပို၍ လြယ္ကူပါလိမ့္မည္။ ဥပေဒ ျပဳရန္ ဆိုသည္မွာ ေစတနာသာမက ပညာဥာဏ္ အေျမာ္အျမင္ပါ ေပါင္းစပ္ျပဳလုပ္ရေသာ အမြန္အျမတ္ကိစၥ တစ္ခု ျဖစ္ေလရာ လႊတ္ေတာ္ အဆင့္ဆင့္၏ သက္တမ္း ၁ ႏွစ္ႏွင့္ ၉ လ  ေက်ာ္လြန္ခဲ့ၿပီး ပၪၥမေျမာက္ အစည္း အေဝးမ်ား ၿပီးဆံုးခဲ့သည့္တိုင္ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းသည့္ ဥပေဒတစ္ခု မျပ႒ာန္းႏိုင္ေသးသည့္ အခ်က္က သက္ေသခံလ်က္ ရွိပါသည္။

သို႔ေသာ္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္း ျခင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒၾကမ္း ကို ျပည္သူတို႔ သိရွိေလ့လာ အႀကံျပဳႏိုင္ရန္ အတြက္ ဟုဆိုကာ ၃ဝ.၈.၂ဝ၁၂ ရက္ေန႔ထုတ္ ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းစာ တြင္ ပံုႏွိပ္ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။

တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္း ျခင္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ မည္သို႔ေဆာင္ ရြက္ရမည္ကို ပုဒ္မ ၇ မွ ၁၆ အထိ ေရးသား ေဖာ္ျပ ထားေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္။

အတိုခ်ဳပ္ပါမည္။ မူလ မဲဆႏၵရွင္မ်ားအနက္ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္း၏ တိုင္ တန္းခ်က္ကို ရရွိေသာ ျပည္ေထာင္ စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ သည္ ေကာ္မရွင္အဖြဲ႕ဝင္ ၃ ဦးပါဝင္ေသာ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ႕ကို ဖြဲ႕စည္း ရမည္။ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းက တိုင္တန္း ျခင္း ဟုတ္မဟုတ္ စစ္ေဆးရမည္။ မွန္ကန္ပါက ပုဒ္မ ၇ ပါအခ်က္မ်ား ႏွင့္ ၿငိစြန္းျခင္း ရွိ မရွိ စစ္ေဆးရမည္။ (ပုဒ္မ ၇ သည္ အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၃၉၆ (က)ပါအတိုင္းျဖစ္သည္)။ ထိုတစ္ခ်က္ခ်က္ႏွင့္ ၿငိစြန္းပါက ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ သို႔ တင္ျပရမည္။ စြပ္စြဲခ်က္ မွန္ကန္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရမည္။ စြပ္စြဲခံရသူ သည္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ဆက္လက္ ထမ္းရြက္ရန္ မသင့္  ေၾကာင္း ေကာ္မရွင္ အဖြဲ႕ဝင္အားလံုး က သေဘာရရွိရမည္။(မ႐ုပ္သိမ္း ႏိုင္ေသးပါ)။

ထိုသို႔သေဘာရရွိသည္ ဆိုပါက ယင္းလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ကို တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္းရန္အလို႔ငွာ သက္ဆိုင္ရာ ဆႏၵနယ္၏ မူလမဲစာရင္းပါ (အသစ္ထပ္ မထည့္ရ) မဲဆႏၵရွင္တို႔က ဆႏၵမဲ ေပးရမည္။ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းေၾကာင္း သို႔မဟုတ္ မ႐ုပ္သိမ္းေၾကာင္းကို မဲဆႏၵရွင္ ထက္ဝက္ေက်ာ္  ဆႏၵမဲျဖင့္သာ အတည္ျပဳ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သည္။

ဥပေဒၾကမ္းမွ်သာ ျဖစ္၍ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က အတည္မျပဳေသးမီ ေဝဖန္အႀကံျပဳရန္ အခ်က္မ်ား ရွိပါ လိမ့္မည္။ ဥပမာ ယင္းဥပေဒၾကမ္း၏ အလိုအရ ပုဒ္မ ၇ ပါ အခ်က္မ်ားျဖစ္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေက်းဇူးသစၥာကို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း၊ အက်င့္သိကၡာပ်က္ျပားျခင္း၊ တာဝန္ မေက်ပြန္ျခင္း စသည္တို႔ျပဳလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း စစ္ေဆး ေပၚေပါက္ေစကာမူ တာဝန္မွ ျပန္ လည္ ႐ုပ္သိမ္းျခင္း မျပဳလိုေၾကာင္း မဲဆႏၵရွင္ ထက္ဝက္ေက်ာ္က ဆႏၵမဲ ေပးလွ်င္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္ ဆက္၍ ရပ္တည္ခြင့္ ရွိသည့္ သေဘာ သက္ေရာက္ပါသည္။

ျပန္၍ ဆင္ျခင္သံုးသပ္ရန္ အခ်က္မ်ား ရွိဦးမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ တစ္ႀကိမ္ တစ္ခါ ေရြးေကာက္တင္ ေျမႇာက္ထားခဲ့ၿပီးျဖစ္ပါက ယင္းထံမွ တိုက္ပံုႏွင့္ေ ခါင္းေပါင္းကို ျပန္ခြ်တ္ရန္ အလြန္တရာ ခက္ခဲလိမ့္မည္ကို သတိျပဳေစလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ ဦးအား တာဝန္မွ ျပန္လည္႐ုပ္သိမ္း ရန္အတြက္ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ တစ္စံုတစ္ရာ ယခု အခ်ိန္ အထိ မရွိေသးသည္ကိုလည္းေကာင္း၊ ယင္းဥပေဒ မျပ႒ာန္းႏိုင္ေသးသမွ် တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္း၍ မရႏိုင္ေသးသည္ ကိုလည္းေကာင္း သတိျပဳေစလို ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ကြ်န္ေတာ္တို႔သည္ ပစၥဳပၸန္ကို လြယ္လြယ္ျဖတ္သန္းေလ့ ရွိပါသည္။ ပစၥဳပၸန္သည္ အနာဂတ္ကို ေမြးဖြား ေပးေၾကာင္း အေလး အနက္ ဆင္ျခင္ရန္ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ ရွိတတ္ပါသည္။ ႏွစ္ကာလမ်ားအတြင္း ဆႏၵမဲေပးသည့္ အေတြ႕အႀကံဳ မရွိခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ဘီလူး၊ နဂါး ကြဲျပားေအာင္ ဆင္ျခင္လ်က္ အသည္းၾကားက မဲတစ္ျပားကို တန္ဖိုးထား၍ အသံုးခ်ႏိုင္ဖို႔သာ လိုရင္း အခ်က္ျဖစ္မည္ ထင္ပါသည္။

ေဇယ်ာမိုးျမင့္စံ